Xếp hạng di tích quốc gia đối với thắng cảnh cổng Tò Vò

VHO – Ngày 9.9, Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng đã ký Quyết định xếp hạng di tích quốc gia đối với danh lam thắng cảnh cổng Tò Vò, đặc khu Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi.

Xếp hạng di tích quốc gia đối với danh lam thắng cảnh cổng Tò Vò, đặc khu Lý Sơn. Ảnh Đoàn Vương Quốc

Theo Quyết định, khu vực bảo vệ di tích được xác định theo biên bản và bản đồ khoanh vùng các khu vực bảo vệ di tích trong hồ sơ.

UBND các cấp nơi có di tích được xếp hạng trong phạm vi nhiệm vụ và quyền hạn của mình, thực hiện việc quản lý nhà nước đối với di tích theo quy định của pháp luật về di sản văn hóa.

Thắng cảnh cổng Tò Vò hội tụ đầy đủ các giá trị lịch sử văn hóa, khoa học thẩm mỹ, giá trị dịch vụ - du lịch, giá trị kinh tế. Vì vậy, đây là cơ sở vật chất quan trọng, động lực phát triển kinh tế, du lịch, văn hoá của tỉnh Quảng Ngãi và cả nước.

Cổng Tò Vò là một vòm đá tự nhiên, có chiều dài gần 8m, chiều cao phụ thuộc mực nước thủy triều, nhưng thường ở khoảng 5-6m (so với mặt cầu phía trên), 2,5m-3,5m (so với mặt cầu phía dưới) khi thủy triều xuống.  

Thắng cảnh cổng Tò Vò được hình thành từ hoạt động phun trào dung nham của núi lửa Giếng Tiền (Lý Sơn), tạo ra tầng bazan dày ở vị trí cổng Tò Vò. Trải qua thời gian, tầng đá bazan cổng Tò Vò bị phá vỡ và chịu ảnh hưởng mài mòn của sóng biển liên quan quá trình biển tiến đã phá vỡ vào lớp đá ở giữa có độ gắn kết yếu hơn so với lớp đá ở trên, tạo thành mức hõm, lỗ rỗng giống cổng đá có hình dạng tổ Tò Vò.

Thắng cảnh Tò Vò mang vẻ đẹp hài hòa của đá, biển và trời

Chính vẻ đẹp hoang sơ, độc đáo, riêng biệt, duy nhất và độ nhận diện cao nên thắng cảnh cổng Tò Vò là một trong những thắng cảnh nổi tiếng của tỉnh Quảng Ngãi và Việt Nam.

Nằm trong không gian văn hóa biển, cùng các giá trị di sản văn hóa vật thể (núi lửa Giếng Tiền, Chùa Đục, Hang Câu, núi Thới Lới, giếng Xó La, đình làng An Hải, Âm Linh Tự, nhà trưng bày bộ xương Cá Ông, nhà trưng bày Hải đội Hoàng Sa kiêm quản Bắc Hải, vùng đảo Bé...).

Các giá trị di sản văn hóa phi vật thể gắn liền dấu tích, sự tiếp biến văn hóa của ba lớp cư dân Sa Huỳnh - Champa - Đại Việt, lịch sử bảo vệ chủ quyền biển đảo quốc gia như lễ hội, tập quán xã hội - tín ngưỡng (Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa, Lễ hội đua thuyền tứ linh, lễ hội Nghinh Ông, hội dồi bòng, lễ dựng nêu...).

Tri thức dân gian về nghề thủ công truyền thống (nghề trồng hành, tỏi; nghề đan lưới), tri thức dân gian về ẩm thực, nghệ thuật trình diễn dân gian ca cổ; di sản tư liệu Hán Nôm...

Đây cũng là địa điểm trải nghiệm thực tế phục vụ công tác nghiên cứu, học tập của đại công chúng; trở thành nguồn cảm hứng sáng tác trên nhiều lĩnh vực văn học, mỹ thuật, nhiếp ảnh.

Đồng thời, vùng biển Lý Sơn nói chung và khu vực Thắng cảnh cổng Tò Vò nói riêng là môi trường thuận lợi cho sự phát triển của các loài cỏ biển,rạn san hô tạo nên nguồn lợi hải sản phong phú; mang lại sinh kế và nguồn thu nhập chính cho đại bộ phận dân cư sống trên đảo.

NHƯ ĐỒNG 

Nguồn: Báo Văn hóa (Đăng ngày 9/9/2025)